مشتری فردی است که از یک محصول یا خدمات استفاده می‌کند. مشتریان می‌توانند افراد، سازمان‌ها یا حتی دولت‌ها باشند.
مشتری در کسب وکار مهم‌ترین عامل در موفقیت هر کسب وکاری است. کسب وکارها برای اینکه بتوانند به اهداف خود دست یابند، باید مشتریان خود را به خوبی بشناسند. شناخت مشتریان به کسب وکارها کمک می‌کند تا بتوانند محصولات یا خدماتی را ارائه دهند که نیازهای مشتریان خود را برآورده می‌کند.
انواع مشتری در کسب وکار را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی دسته‌بندی کرد. برخی از عواملی که برای دسته‌بندی مشتریان مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
• موقعیت جغرافیایی: مشتریان را می‌توان بر اساس موقعیت جغرافیایی آن‌ها دسته‌بندی کرد. به عنوان مثال، مشتریان را می‌توان به مشتریان محلی، مشتریان منطقه‌ای، مشتریان ملی و مشتریان بین‌المللی تقسیم کرد.
• نوع محصول یا خدمات: بر اساس نوع محصول یا خدماتی که مشتریان خریداری می‌کنند، میتوان آن ها را دسته‌بندی کرد. مثالا، مشتریان را می‌توان به مشتریان محصولات مصرفی، مشتریان محصولات صنعتی، مشتریان خدمات تجاری و مشتریان خدمات مصرفی تقسیم بندی کرد.
• رفتار خرید: دسته بندی براساس رفتار خرید، به عنوان مثال، مشتریان را می‌توان به مشتریان وفادار، مشتریان بالقوه، مشتریان غیرفعال و مشتریان از دست رفته در نظر گرفت.
• شخصیت: مشتریان را همچنین می‌توان بر اساس شخصیت دسته‌بندی کرد، مثلا، مشتریان را می‌توان به مشتریان محتاط، مشتریان ریسک‌ پذیر، مشتریان منطقی و مشتریان احساسی تقسیم کرد.
• شناخت انواع مشتری در کسب وکار اهمیت زیادی دارد. کسب وکارهایی که مشتریان خود را به خوبی می‌شناسند، می‌توانند استراتژی‌های مناسب‌تری برای جذب و حفظ مشتریان خود اتخاذ کنند.

ویژگی‌های مشتری، خصوصیات و مشخصاتی هستند که مشتریان را از یکدیگر متمایز می‌کنند. این ویژگی‌ها می‌توانند شامل عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، تحصیلات، درآمد، شغل، علایق، سبک زندگی و شخصیت باشد.
شناخت ویژگی‌های مشتری برای کسب‌وکارها اهمیت زیادی دارد. کسب‌وکارها با شناخت ویژگی‌های مشتریان خود می‌توانند محصولات یا خدماتی را ارائه دهند که نیازهای آن‌ها را برآورده می‌کند و همچنین رضایت آن‌ها را جلب می‌کند.
در ادامه به برخی از ویژگی‌های مشتری که برای کسب‌وکارها اهمیت دارند اشاره می‌کنیم:
• سن: سن مشتریان می‌تواند تأثیر زیادی بر نوع محصولات یا خدماتی که آن‌ها خریداری می‌کنند داشته باشد. به عنوان مثال، جوانان تمایل بیشتری به خرید محصولات فناوری جدید دارند، در حالی که افراد مسن‌تر ممکن است بیشتر به دنبال محصولاتی باشند که نیازهای روزمره آن‌ها را برآورده می‌کند.
• جنسیت: جنسیت مشتریان نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر نوع محصولات یا خدماتی که آن‌ها خریداری می‌کنند داشته باشد. به عنوان مثال، زنان تمایل بیشتری به خرید محصولات زیبایی و مد دارند، در حالی که مردان ممکن است بیشتر به دنبال محصولات ورزشی و سرگرمی باشند.
• تحصیلات: تحصیلات مشتریان نیز می‌تواند بر تصمیم آن ها هنگام خرید تاثیر بگذارد. مثلا، مشتریانی که تحصیلات بالاتری دارند ممکن است بیشتر به دنبال محصولاتی باشند که کیفیت بالایی داشته باشند و ارزش بیشتری برای پول آن‌ها داشته باشند.
• درآمد: ، مشتریانی که درآمد بالاتری دارند ممکن است بیشتر بتوانند محصولات یا خدمات گران‌قیمت را خریداری کنند.
• شغل: مشتریانی که شغل‌های پرمشغله‌ای دارند ممکن است بیشتر به دنبال محصولات یا خدماتی باشند که می‌توانند در وقت آن‌ها صرفه‌جویی کنند.
• علایق: علایق یکی از مواردی است که تاثیر زیادی در خرید مشتریان دارد، مانند: مشتریانی که به ورزش علاقه دارند ممکن است بیشتر به دنبال محصولات ورزشی باشند.
• سبک زندگی: مشتریانی که سبک زندگی سالمی دارند ممکن است بیشتر به دنبال محصولاتی باشند که به سلامت آن‌ها کمک می‌کند.
• شخصیت: مشتریانی که شخصیت ریسک‌پذیری دارند ممکن است بیشتر به دنبال محصولات جدید و نوآورانه باشند.

طرز رفتار انواع مشتری می‌تواند به عوامل مختلفی مانند ویژگی‌های مشتری، محصول یا خدمات موردنظر، و موقعیت خرید بستگی داشته باشد. با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که انواع مشتری از نظر رفتار خرید خود به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
• مشتری بالقوه: مشتری بالقوه فردی است که هنوز خریدی از کسب‌وکار شما انجام نداده است، اما احتمال اینکه در آینده خرید کند وجود دارد. این دسته از مشتریان معمولاً اطلاعات زیادی در مورد محصول یا خدمات شما جمع‌آوری می‌کنند و به دنبال بهترین گزینه ممکن هستند.
• مشتری بالفعل: مشتری بالفعل شخصی است که حداقل یک بار از کسب‌وکار شما خرید کرده است. این دسته از مشتریان معمولاً از محصول یا خدمات شما راضی هستند و احتمال اینکه دوباره از شما خرید کنند زیاد است.
• مشتری وفادار: این مشتریان به طور منظم از کسب‌وکار شما خرید می‌کند. این دسته از مشتریان معمولاً به کسب‌وکار شما اعتماد دارند و به محصولات یا خدمات شما علاقه‌مند هستند.
• مشتری غیرفعال: قبلاً از کسب‌وکار شما خرید می‌کرده است، اما در حال حاضر خرید نمی‌کند. این دسته از مشتریان ممکن است به دلایل مختلفی از خرید خودداری کنند، مانند تغییر نیازها، تغییر سبک زندگی، یا عدم رضایت از محصول یا خدمات شما.
• مشتری از دست رفته: مشتری از دست رفته فردی است که قبلاً از کسب‌وکار شما خرید می‌کرده است، اما دیگر از شما خرید نمی‌کند. این دسته از مشتریان معمولاً به دلایل مختلفی کسب‌وکار شما را ترک کرده‌اند، مانند قیمت بالا، کیفیت پایین، یا خدمات نامناسب.

• مشتری ریسک‌پذیر: این نوع مشتری به دنبال محصولات یا خدمات جدید و نوآورانه است. آنها از ریسک کردن نمی‌ترسند و به دنبال محصولاتی هستند که تجربه جدیدی را برای آنها فراهم کند.
• مشتری محتاط: این مدل مشتری ها قبل از خرید تحقیق زیادی انجام می‌دهند. آنها به دنبال محصولات یا خدمات با کیفیت و ارزشمند هستند.
• مشتری منطقی: این مشتری ها تصمیمات خرید خود را بر اساس عوامل منطقی مانند قیمت، کیفیت و عملکرد محصول یا خدمات می‌گیرند.
• مشتری احساسی: تصمیمات خرید خود را بر اساس عوامل احساسی مانند برند، تبلیغات و احساس رضایت از خرید قبلی می‌گیرد.
• مشتری پرمشغله: این نوع مشتری به دنبال محصولات یا خدماتی است که بتواند در وقت آنها صرفه‌جویی کند. آنها به دنبال محصولات یا خدماتی هستند که آسان و سریع قابل استفاده باشند.
• مشتری اقتصادی: آنها به دنبال محصولات یا خدماتی هستند که ارزش بالایی برای پول آنها داشته باشند.
کسب‌وکارها می‌توانند با شناخت رفتار خرید انواع مشتری، استراتژی‌های مناسب‌تری برای جذب و حفظ مشتریان خود اتخاذ کنند.

مشتری وفادار دائمی: این نوع مشتری به طور منظم از کسب‌وکار شما خرید می‌کند و به محصولات یا خدمات شما علاقه‌مند است. آنها معمولاً به کسب‌وکار شما اعتماد دارند و آن را به دیگران توصیه می‌کنند.
مشتری وفادار تکراری: این مدل مشتری ها نیز به طور منظم از کسب‌وکار شما خرید می‌کند، اما ممکن است به محصولات یا خدمات شما به اندازه مشتری وفادار دائمی علاقه‌مند نباشد.
مشتری وفادار کم‌تکرار: این مشتری ها به طور منظم از کسب‌وکار شما خرید نمی‌کند، اما ممکن است در برخی موارد از شما خرید کند.

همان طور که قبلا گفته شد، شناخت انواع مشتری برای کسب‌وکارها ضروری است. کسب‌وکارها با شناخت انواع مشتری می‌توانند استراتژی‌های مناسب‌تری برای جذب و حفظ مشتریان خود اتخاذ کنند.